Emocje odkryć. Skarb ze Słuszkowa

Monety ze zbioru, znanego jako II Skarb ze Słuszkowa - można oglądać na wystawie w Zamku Królewskim w Warszawie. Ekspozycja towarzyszyła konferencji "Emocje odkryć. Stare i nowe znaleziska w numizmatyce".

Skarb ze Słuszkowa

Szczególnie unikatowym znaleziskiem w zbiorach Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej jest depozyt ze Słuszkowa, miejscowości położonej 23 km na północny wschód od Kalisza. Tam w 1935 r. w czasie prac polowych odkryto największy w świecie skarb denarów krzyżowych. Jego ukrycie można wiązać z walką o tron w pierwszej dekadzie XII w., między Bolesławem Krzywoustym a jego bratem Zbigniewem. Prawdopodobnie w czasie tej wojny (której jednym z epizodów było zdobycie kaliskiej warowni przez Bolesława w roku 1106), zakopano olbrzymi skarb w Słuszkowie. Jego wielkość w momencie odkrycia oceniana jest na około 20 tysięcy monet wraz z z ozdobami i złomem srebrnym,  co stanowiło ogromną wartość. Niestety nie wiemy kto był właścicielem skarbu. Znaleziony przed II wojną depozyt dla nauki polskiej pozyskał w 1958 r. archeolog z Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN - Krzysztof Dąbrowski. Udało się odkupić ponad 12 tysięcy monet i kilkadziesiąt fragmentów ozdób (część zabytków została przez znalazców rozdana bądź przetopiona na obrączki). Wśród zachowanej części należy zwrócić uwagę przede wszystkim na największy zbiór niezwykle rzadkich monet palatyna Władysława Hermana - Sieciecha, w ilości 122 sztuk (ze 150 znanych w ogóle), jak również na denary krzyżowe wybijane w kaliskiej mennicy księcia Zbigniewa. 

Nie jest to koniec historii tego skarbu bowiem w 2020 roku archeolodzy z Muzeum Narodowego w Warszawie i Zamku Królewskiego w Warszawie pod kierunkiem dr Adama Kędzierskiego z IAiE PAN, wspomagani przez wolontariuszy podczas kolejnej próby odnalezienia miejsca ukrycia kosztowności w Słuszkowie natrafili na jeszcze jeden depozyt datowany na przełom XI i XII w. Był on zdecydowanie skromniejszy od pierwszego ale jego skład jest równie ciekawy – zawierał ok. 6,5 tysiąca monet, a także placki srebrne i ołowiane, dwie złote obrączki  i pierścionki. Na jednej z obrączek umieszczono zdanie zapisane cyrylicą – „Panie pomóż służebnicy swojej Marii”. Wszystko wskazuje na to, że drugi skarb ze Słuszkowa jest powiązany z pierwszym znaleziskiem z tej miejscowości.